Kaart (cartografie) - Roubaix

Roubaix (in Frans-Belgische grensstreek soms nog: Robaais) is een Franse industriestad met op inwoners. Roubaix vormt met de Franse steden Rijsel en Tourcoing en met de Belgische stad Moeskroen één grote stedelijke agglomeratie en maakt deel uit van de Europese metropool van Rijsel (ruim 1 miljoen inwoners) en de grensoverschrijdende Eurometropool Rijsel-Kortrijk-Doornik (ruim 2 miljoen inwoners).

Roubaix was door de eeuwen heen een bekend textielcentrum. Grote textielfabrieken zorgden bij de intrede van de stoommachine voor een explosieve groei van het voordien bescheiden stadje. Door de teloorgang van de textielindustrie heeft Roubaix dit karakter van industriestad verloren, maar het telt thans vele textielwinkels. De stad is bekend als aankomstplaats van de wielerklassieker Parijs-Roubaix.

De oudste benaming stamt uit 863, waarin de plaats op een kaart wordt weergegeven als Robacum. Uit 881 of 887 dateert de vermelding (villa) Rusbaci. Dit zijn mogelijk gelatiniseerde afleidingen van een Oudnederfrankisch rausa (riet) + baki (beek). Volgens andere etymologen kan het eerste woorddeel ook zijn afgeleid van het Germaanse woord ros(s), 'een moerassige of groene vlakte'. Latere middeleeuwse vermeldingen zijn Rubais in 1047 en 1106, Rosbays in 1122, en Robais in 1127. Deze naam kan als de oudste Vlaamse gelden. Zij evolueerde in het Frans tot Roubaix, zoals te zien op een Mercatorkaart uit 1540.

In Nederland en Vlaanderen wordt doorgaans Roubaix gebruikt. Volgens de lijst Buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands van de Nederlandse Taalunie is Robaais in beperkte mate in de Frans-Belgische grensstreek in gebruik. De vorm Robaais komt ook voor in de Vlaamse familienaam Van Robaeys.

Als Vlaams equivalent werd vroeger Ro(ode)be(e)ke gepropageerd, met name door Jean-Marie Gantois, de belangrijkste figuur van de 20e-eeuwse Vlaamse Beweging in Frans-Vlaanderen. Deze naam is voor de stad Roubaix echter niet authentiek, maar een terugvertaling van de Franse naam. De plaatsnaam Robeke (Frans: Robecq) bestaat echter wel. Het is de naam van een kleine gemeente met 1131 inwoners (2004), eveneens gelegen in het Franse departement Pas-de-Calais (regio Hauts-de-France). Dit dorp maakt deel uit van het arrondissement Béthune.

In de middeleeuwen bestond het adellijke geslacht van Souverain-Moulin en Robeke.